Královéhradecký kraj

Miejscowość Albrechtičky należy do najstarszych w okolicy. Daty jej założenia dokładnie nie znamy, ale ze źródeł historycznych wynika, że istniała już w połowie 14 wieku, kiedy nad całą okolicą panował potężny ród z Kravařów. Według dokumentu z Helfštýna przypadły Albrechczicze, po oddzieleniu od terytorium Kravařów, zamkowi Štramberk. Do niego należały aż do roku 1437. W tym siedemdziesięcioletnim okresie miała wieś dobrych i złych panów. W roku 1437 zamek Štramberk został zdobyty siłą przez Viléma Puklice z Pobořic, który zamienił go w melinę rozbójników. Rabował ze swym druhem Žickiem na drogach, porywali podróżnych, odprowadzali na zamek i żądali za nich sutego okupu. Po nim panował na Štramberku Burian Puklice. Albreczicze stały się w roku 1437 biskupim dobrem lennym, a dwór w Nelhubli należał do tego dobra. Nie ma żadnych informacji o tym, który pan z zamku Štramberk sprzedał Albrechczicze i który biskup ołomuniecki je kupił. W roku 1481, prawdopodobnie po wymarciu rodu z Kravařów, królowie Matyáš i Vladislav sprzedali Štramberk i z należącymi do niego wioskami (Ženklava, Rybí, Libhošť, Veřovice, Mořkov, Hodslavice, Rokle, Životice, Žilina, Bludovice, część Závišic, biskupi dwór lenny Skorotín oraz Albrechczicze, Velký Mošnov, Mošnovice i dwór w Nelhubli - tj. dzisiejsza Nowa Horka) braciom Potázovi, Dobešovi i Benešovi z Boskovic. Oni jednak jeszcze w tym samym roku sprzedali go władyce Benešovi z Hustopečów. Po nim przypadł Štramberk Lackovi z Hustopečów, który nadał wiosce "prawo" przejmowania majątku po zmarłych bez dziedzica. Od Lacka z Hustopečów kupił w roku 1523 posiadłości štramberskie razem z lennem Nowa Horka Bernard z Žerotína. Przez to zostało lenno zaliczone do Fulneckiego dominium. W połowie 16 wieku dwór Nowa Horka usamodzielnił się i odziedziczyła go Anna Maria Cetrysová z Kynšperku po swym ojcu Oldřichu Cetrysie. Pierwszy szlachcic, którego nazwisko jest podane w tej nowej siedzibie od roku 1590, to Jan Sedlnický z Choltic. Centrum byłej posiadłości tworzonej przez dwór w Nowej Horce, Skorotín, Mošnov oraz Albrechtičky było udzielane jako lenno biskupie aż do czasów zaniku feudalizmu i systemu lennego biskupów ołomunieckich w latach 60 wieku 19. W ten sposób Albrechczicze należały w przeciągu kilku wieków najpierw w 13 wieku do Zamku Jičínskiego, w 15 wieku do Zamku Štramberskiego, a potem do władyki Beneša z Hustopečów.
Od 16 wieku przypadły nowo powstałej posiadłości w Nelhubli - Nowej Horce.

Miejscowość Albrechczicze należała w średniowieczu do najzamożniejszych w okolicy. Można nawet stwierdzić, że w czasach średniowiecza był jej złoty wiek. Przyczyną jej zamożności były łąki nad Odrą od Granicy Petřvaldskiej aż po Bartošovską. To umożliwiło hodować we wsi wiele koni, bydła rogatego i trzody. Miała też swój gminny łan pola, z dochodów z którego płacono wszystkie wydatki wsi. Aż do końca 16 wieku nie było we wsi pańszczyzny ani proletariatu, ponieważ wszystkich 7 chałupników znalazło dosyć środków do życia wynajmując łan gminny. Podczas nieszczęsnej wojny trzydziestoletniej doszło do zmiany tego dobrobytu. Wielu z tych, którzy nie chcieli wyprzeć się swej religii, raczej opuściło posiadłość i uciekło za granicę. Wielu rabowanie pozbawiło wszelkich środków. I tak wieś nie tylko straciła w tym czasie połowę swych mieszkańców, w wyniku czego wiele domostw uległo spustoszeniu, a rola leżała ładem, ale i sama wioska została ograbiona z wielkiej części swego majątku. Największym ciosem było jednak to, że rola należąca do parafii została skonfiskowana zwierzchnictwu i oddana w obce ręce. Wznowienie parafii było już niemożliwe i wieś została przyłączona najpierw do Bartošovic, a później do Sedlnicy, która w międzyczasie została zgermanizowana. Taki był upadek tej kiedyś zamożnej wsi. Jednego jednak nie straciła. Swej świadomości narodowej. Większość okolicznych wsi dała się zgermanizować, tylko Albrechczicze tu stały jak kamień narożny, o który rozbijały się wszystkie fale germanizacji. W ten sposób wieś biedowała przez cały 17 wiek. W roku 1660 kupili Nelhubelską Posiadłość hrabiowie z Vetterów z Lilii, którzy byli też ostatnimi właścicielami aż do roku 1945. Umożliwili oni parafianom odwiedzanie byłego zaniedbanego kościoła. Co cztery niedziele odbywały się tu nabożeństwa służone przez duchownych z Sedlnicy, w których brali udział i hrabiowie z Vetterów. Jakże gorzkie musiało być połączenie z oddaloną o milę parafią, w dodatku niemiecką. Za każdym razem trzeba było tutaj duchownego przywozić. Ani w 18 wieku sytuacja się nie zmieniła. Może z wyjątkiem tego, że na miejscu walącej się wieży dał Karol z Vetterów w roku 1777 zbudować nową wieżę. Kościół został wznowiony, a cmentarz poszerzony. Hrabia Karol Vetter dał przy swym nowym zamku w Nelhubli zbudować kaplicę, w której utrzymywał księdza. Do tej kaplicy chodzili mieszkańcy Albrechczicz przez 70 lat na cichą mszę świętą.
W drugiej połowie 18 wieku spotkała wieś katastrofa, która zupełnie zniszczyła jej dobrobyt, ponieważ zwierzchnicy zabrali rolnikom z Albrechtiček połowę wszystkich łąk nad Odrą, a resztę w różny sposób opodatkowali.


Przemysł i rzemiosło

Przed rokiem 1910 był we wsi jeden dekarz. Po 1 wojnie światowej została w Nowej Horce założona betoniarnia z produkcją cembrowiny, płytek, słupów do płotów i różnych innych wyrobów z betonu. Właścicielem był aż do roku 1945 Karel König, który jako żołnierz niemiecki poległ podczas wojny, a jego majątek upaństwowiono. W roku 1921 prowadziło samodzielną działalność gospodarczą w sumie 20 osób, a to 3 krawców, szwaczka, murarz, kowal, 2 oberżystów, 3 kupców, szewc, stolarz, 3 rzeźników, producent wody sodowej, kołodziej, piekarz i fryzjer. W roku 1930 założono we wsi ogrodnictwo Štěpána Barvíka specjalizujące się na warzywa, róże oraz kwiaty.

Rolnictwo i leśnictwo

Albrechtičky jako wieś rolnicza już od dawna koncentrowały się na hodowli bydła rozpłodowego, hodowli koni, trzody chlewnej oraz drobiu. Sama miejscowość Albrechtičky, bez Nowej Horki, miała aż do roku 1918 razem 390 ha całkowitej powierzchni katastralnej.
Z tego było: 300 ha ziemi uprawnej
27 ha łąk
16 ha powierzchni zalesionej
17 ha pastwisk
10 ha ogrodów
5 ha powierzchni zabudowań
15 ha placów, dróg i innych powierzchni
Gospodarowanie na tych ziemiach było skoncentrowane w 17 gospodarstwach rolych i wielu dalszych przedsiębiorstwach domowych. Rozmieszczenia zakładów rolniczych co do ilości i wielkości nie można podać z powodu ciągłych zmian.
W Nowej Horce cała ziemia uprawna z wyjątkiem paru hektarów należała do obszarnika hrabiego Vettera z Lilii. W roku 1919 odebrano mu część ziemi uprawnej i oddano na własność użytkownikom. W latach 1921 do 1923 została wywłaszczona ziemia pod budowę domków jednorodzinnych, a w latach 1924 - 1926 ziemia uprawna dla małorolników i bezrolnych, którą otrzymali mieszkańcy wsi i osoby spoza. Po wojnie, na podstawie dekretów prezydenta republiki z lat 1946 - 1949, dostali pola i łąki na własność chłopi małorolni. Stawy i tereny zalesione przejęło państwo czechosłowackie. Zamek przydzielono organizacji charytatywnej Charita (zakładowi dla starców), a budynki gospodarcze i z mieszkaniami dano na własność osobom prywatnym mieszkającym w Nowej Horce.

Transport, handel, finanse

W roku 1901 założono w Albrechtičkach spółkę oszczędnościową i pożyczkową (Spořitelní a záloženský spolek), spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. W czasie założenia miała spółka 32 członków, ale w roku 1938 już 160 członków. W czasie Protektoratu v r. 1940 urzędy okupacyjne nakazały połączyć SAZS z kasą oszczędności Reiffaisen w Mošnovie, która była niemiecka. Następnie porzucono ten zamiar i tylko do zarządu i rady nadzorczej SAZS powołano obywateli narodowości niemieckiej. W roku 1910 były w Albrechtičkach razem z Nową Horką 4 gospody i 4 sklepy, w roku 1930 również 4 gospody i 4 sklepy. W roku 1924 przeprowadzono elektryfikację Albrechtiček. Pieniądze na jej realizację zyskano ze sprzedaży miejscowej gospody.

Wydarzenia społeczne i polityczne

W roku 1893 zaczęła się w Albrechtičkach rozwijać działalność ochotnicza i oświatowa. Założono grupę czytelniczo-śpiewaczą i ochotniczą "Metoděj". W roku 1909 została założona Jedność (Jednota) Orel, która działała aż lutego 1948, kiedy to została rozwiązana. W roku 1910 założono w Albrechtičkach Jedność Narodową (Národní Jednota), którą zlikwidowano w roku 1925 na korzyść Jedności Narodowej założonej w tym samym roku w Nowej Horce. W roku 1911 założono Jedność Sokół (Sokol).
Z punktu widzenia kierowania wsią były Albrechtičky zawsze wsią rolniczą, czemu odpowiadała kierownicza rola właścicieli ziemskich. Aż w roku 1907 założono pierwszy związek robotniczy pod patronatem socjaldemokracji. Wygłoszenie samodzielności Czechosłowacji w październiku 1918 przywitali obywatele Albrechtiček z wielką radością. Po udzieleniu prawa wyborczego robotnikom, kobietom i bezziemnym w roku 1919 przodującą partią polityczną we wsi stała się Partia Socjaldemokratyczna. Partia ta, kandydująca obok dwu dalszych - Agrarnej oraz Ludowej, uzyskała absolutną większość głosów i po raz pierwszy wybrała robotniczego wójta wsi.
W wyborach do Zgromadzenia Narodowego i do Senatu w roku 1920 kandydowało już więcej partii. Najsilniejszymi były Partia Socjaldemokratyczna, Ludowa i Agrarna. Mniejszą ilość głosów uzyskała Partia Narodowosocjalistyczna i niemieckie partie polityczne. W późniejszych latach kandydowało i w wyborach komunalnych więcej partii politycznych.
W roku 1925 założono nową koalicję Partii Agrarnej i Ludowej z agrarnym wójtem na czele. Wolność narodowa uzyskana w roku 1918 została w roku 1938 zlikwidowana i nasza wieś została razem z innymi w ramach tzw. "Sudetów" przyłączona do "Rzeszy Wielkoniemieckiej".

Rok 1945

Wyzwolenie naszej wsi poprzedzała działalność zwiadowcza lotnictwa rosyjskiego. Pomiędzy Albrechtičkami i Mošnovem rozkładało się polowe lotnisko wojskowe. Kiedy zbliżał się front, zwiększała się ilość przelotów i na wieś zaczęły spadać lotnicze bomby zapalne i odłamkowe. Ciężka bomba spadła pomiędzy dom Jedności Sokół i dom nr 100. W bezpośrednich walkach o wieś brała udział artyleria. Natarcie wojsk na Albrechtičky postępowało od północy i północnego wschodu. Za rosyjskimi jednostkami zwiadowczymi postępowały dalsze jednostki w kierunku Nová Horka - Nový Jičín. Ciężkie walki były toczone o Studénsko - Štramberską linię kolejową i las zwany Obora. Wojska niemieckie używały do obrony i zabezpieczenia odwrotu szybkostrzelnego działa z trzema lufami, karabinów, karabinów maszynowych oraz granatów zapalnych. Armia rosyjska była uzbrojona w karabiny maszynowe, armaty, czołgi, katjusze oraz miotacze min. Postęp wojsk wspomagało lotnictwo.
Albrechtičky zostały wyzwolone dnia 3 maja 1945. Tego samego dnia doszło do próby kontrataku wojsk niemieckich, atak ten został odparty z wielkimi stratami. Jednostki niemieckie cofały się w południowo-zachodnim kierunku na Bartošovice - Nový Jičín. Ich wola walki była już osłabiona. W walce o Albrechtičky zginęło 19 członków Armii Rosyjskiej i siedmiu żołnierzy niemieckich. Jeden dom został zupełnie zniszczony przez artylerię, wypalona została jedna stodoła i dalszych dwadzieścia domów zostało lekko uszkodzonych. Pocisk artyleryjny uszkodził też wieżę kościoła. Dom Jedności Sokół udało się uratować przed pożarem. Przemysł i Rzemiosła Betoniarnię w Novej Horce przejęła i z majątkiem gmina i mianowała jej administratorem narodowym Františka Kilnara, który prowadził ten zakład aż do roku 1950. Po jeho odejściu została betoniarnia, w której było zatrudnionych 5 osób, zamknięta. W roku 1950 byli w Albrechtičkach następujący rzemieślnicy: 2 kowali, 2 stolarzy, 1 kołodziej, 1 szewc, 2 krawców i dwóch rzeźników. Ogrodnictwo działające we wsi zostało w roku 1956 zamknięte z powodu budowy lotniska.

Rolnictwo i leśnictwo

W 1955 roku rozpoczęto budowę nowego lotniska w Ostrawie na obszarze gmin Albrechtičky, Mošnov, Harty, Petřvaldík oraz Sedlnice, i tym samym doszło do ogromnych zmian gospodarczych. Albrechtičky straciły 200 ha gruntów ornych. W celu uprawy powierzchni lotniska założono w 1956 roku w Novej Horce na byłym majątku obszarniczym wojskowe gospodarstwo rolne "Nová Horka". Utworzenie tego gospodarstwa znacząco zmieniło i ograniczyło ilość przedsiębiorstw rolnych w Albrechtičkach. W sierpniu 1958 roku założono w Albrechtičkach Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną. Zgłosiło się do niej 99 członków z wkładem 248 ha użytków rolnych i 24 działek zagrodniczych. Od stycznia 1959 we wspólnym gospodarowaniu znajdowało się 115 krów, 87 sztuk młodego bydła oraz 25 sztuk bydła rzeźnego. Ilość 17 koni początkowo się utrzymała, jednak po zakupie ciągników liczba koni zaczęła spadać. W kolejnych latach wzrastała ilość bydła rogatego i rozpoczęto chów trzody chlewnej i drobiu. Spółdzielnia specjalizowała się, podobnie jak w byłym gospodarstwie prywatnym, w hodowli zarodowej bydła rogatego i trzody chlewnej na giełdy aukcyjne, na których kilkakrotnie zdobyła medale. Spółdzielnia rolnicza przystąpiła od razu po założeniu do trzeciego typu, tzn. rozorania miedz. Wojskowe gospodarstwo rolne odstąpiło spółdzielni "Oderní louky" kilka hektarów pól. W 1964 roku Albrechtičky posiadały 260 ha pól łącznie z łąkami i 7 ha stawów.

Komunikacja, handel, finanse

Mieszkańcy Albrechtiček i Novej Horki byli zmuszeni do chodzenia ponad pół godziny na piechotę do Studénki czy Sedlnice. Podczas wylania rzeki Odry czas ten nawet się wydłużył. Przez terytorium gminy prowadziła wprawdzie od 1880 roku linia kolejowa Studénka - Příbor - Štramberk - Veřovice, jednak dopiero w 1947 roku powstała na tej trasie między Albrechtičkami a Novą Horką stacja kolejowa "Albrechtičky". W 1959 roku w wyniku budowy nowego lotniska i przesunięcia torów poza obszar gminy stację zniesiono. W 1947 roku zaczęły kursować autobusy na trasie Nový Jičín - Ostrawa, w 1948 roku wprowadzono połączenie autobusowe Albrechtičky - Butovice zakład Vagónka Tatra, a w 1958 roku nowe połączenie autobusowe Albrechtičky - Kopřivnice zakład Tatra. Po wyzwoleniu odnowiono w 1946 roku działalność Towarzystwa Oszczędnościowego i Pożyczkowego. Instytucję tę zmieniono w 1948 roku na komunalną instytucję finansową o nazwie Kasa Pożyczkowa Kampelíka. Następnie na mocy ustawy z 1952 roku zakład został przekazany Państwowej Kasie Oszczędności w Novym Jičínie, zostając jej przedstawicielstwem z godzinami urzędowania przez trzy dni w tygodniu. Później przekształcono go w przedstawicielstwo pocztowe Kasy. W 1948 roku znajdowały się w Albrechtičkach 4 gospody i 4 sklepy, w 1960 roku zaś 3 gospody i 2 sklepy (1 komunalny i 1 spółczielczy), a od 1961 roku znajdowały się tutaj już tylko 2 gospody i 2 sklepy. W 1988 roku dobudowano do domu kultury budynek nowej gospody gminnej oraz przychodni lekarskiej.
W 1959 roku zlikwidowano przedstawicielstwo Państwowej Kasy Oszczędności i wszelki obrót pieniężny z Państwową Kasą Oszczędności zaczął zapewniać urząd pocztowy. W 1990 roku ukończono i przekazano do użytku budynek nowej poczty obok sklepu Jednota.

Integracja organizacyjna gminy

Pierwotnie samodzielna gmina została w 1977 roku w drodze administracyjnej bez zgody mieszkańców włączona do miasta Studénka, gdzie miała swoich trzech przedstawicieli w Miejskiej Radzie Narodowej miasta Studénka. W takiej strukturze organizacyjnej gmina pozostała do lat dziewięćdziesiątych, bowiem po rewolucji aksamitnej w 1989 roku zaczęły nasilać się dążenia do usamodzielnienia się gminy.

DALSZE INFORMACJE: http://www.albrechticky.cz